مفهوم مبادلات الکترونیک در چند سطر

در اقتصاد دیجیتالی و عصر اطلاعات به‌کارگیری فناوری‌هایی مثل شبکه‌های رایانه‌ای و به طور خاص اینترنت، در راستای انجام فعالیت‌های تجاری و خصوصاً خریدوفروش کالاها و خدمات گسترش روزافزونی پیداکرده‌اند. مبادلات الکترونیک، اقتصاد و جامعه را متحول کرده و مزایای فراوانی برای سازمان‌ها، مشتریان و جامعه در بردارد. مبادلات الکترونیک مرزهای مکان و زمان را در هم نوردیده و باعث کاهش هزینه کالا و خدمات برای مشتریان می‌شود. همچنین مبادلات الکترونیک می‌تواند موجب کسب بازار بیشتر و درنتیجه سودآوری بالاتر برای شرکت‌ها گردد. لذا شرکت‌ها باید با توجه به مزایای مبادلات الکترونیک و سرعت توسعه آن در جهان به فکر به‌کارگیری مبادلات الکترونیک و توسعه آن باشند (میکائیلی و همکاران، 1399).

كميسيون اروپا در سال ۱۹۹۷ مبادلات الکترونیک را پردازش و انتقال الکترونیکی داده‌ها، شامل متن، صدا و تصویر معرفی می‌نماید که فعالیت‌های گوناگونی از قبیل مبادله الکترونیکی کالاها و خدمات، تحویل فوری مطالب دیجیتالی و انتقال الکترونیکی را در برمی‌گیرد. از دیدگاه فناوری اطلاعات مبادلات الکترونیک عبارت است از آن دسته از کاربردهای فناوری اطلاعات که به‌صورت سیستمی برای پشتیبانی و پیشرفت جریان کاری و مبادلات تجاری ایجاد شده است (جعفری و همکاران، 1398).

در تعریفی دیگر مبادلات الکترونیک فرآیندی است که در محیط‌ها و مجموعه‌های مختلفی اتفاق می‌افتد و طی آن تغییرات در سیستم اقتصادی از طریق مبادلات افرادی که به فرصت‌های اقتصادی واکنش نشان می‌دهند، رخ می‌دهد که این باعث ایجاد ارزش فردی و اجتماعی خواهد شد. امروزه مبادلات الکترونیک را به‌عنوان موتور رشد و حرکت توسعه اقتصادی جوامع و سازمان‌ها می‌شناسند. با توجه به اینکه مبادلات الکترونیک، فرآیند درون‌سازمانی است (زند و همکاران، 1397).

یکی از رایج‌ترین تعاریف، مبادلات الکترونیک را به‌مثابه‌ی نوآوری، پیش‌نگری و ریسک‌پذیری بنگاه می‌دانند. مبادلات الکترونیک به ایجاد روش‌های انعقاد قرارداد الکترونیک برای کالاها و خدمات اطلاق می‌شود. مبادلات الکترونیک به معنای قرار داشتن در بحبوحه تغییرات صنعت است؛ یعنی نقش رهبری نه تقلید از دیگر شرکت‌ها در صنایعشان. مبادلات الکترونیک به معنای تمایل برای سرمایه‌گذاری در پروژه هایی است که برای بقا و عملکرد موفق شرکت الزامی تلقی می‌شوند حتی وقتی‌که نتایج این سرمایه‌گذاری‌ها مهم هستند (ترابی و همکاران، 1399).

یکی از مزایای اصلی مبادلات الکترونیک می‌تواند این باشد که سازمان‌ها یا شرکت‌ها را وادار می‌کند تا گستره‌ای از استراتژی‌ها را، اغلب به شکل ترکیب منحصربه‌فردی مورد استفاده قرار دهد. با چنین کاری شرکت‌ها و سازمان‌ها مزایا را با ترکیب متمایز برای برتری رقابتی، ایجاد می‌کنند. همچنین مبادلات الکترونیک می‌تواند رشد و سودآوری یک شرکت را بهبود بخشد. ازاین‌رو مبادلات الکترونیک می‌تواند بر عملکرد سازمان تأثیرگذار باشد که این خود از دلایل حیاتی جهت اهمیت و استفاده از کارآفرینی در سازمان‌ها است.

وانگ و همکاران (2020) بیان داشتند که مبادلات الکترونیکی یک پدیده جدیدی نیست. استفاده از این تکنولوژی از سال ۱۹۵۰ در آمریکا شروع شد. زمانی که کارت اعتباری جایگزین پول نقد جهت خریدوفروش کالاهای عمده شده است. از اواخر قرن بیستم بحث تجارت الکترونیکی شدت گرفت و به‌طور گسترده‌ای در سراسر جهان مورد استفاده قرارگرفته است. هرروز به تعداد شرکت‌های خدمات‌رسانی تجارت الکترونیکی اضافه می‌شود. در طول دهه ۷۰ و ۸۰ میلادی تجارت الکترونیکی در کشورهای پیشرفته به‌صورت پیام‌های الکترونیکی بین خریداران و فروشندگان شکل گرفت. این امر سبب حذف کاغذ از تجارت شده است. با گسترش اینترنت در دهه ۹۰ میلادی و تشکیل وب‌سایت ها، کار تجارت آسان‌تر شد و شرکت‌های کوچک‌تر هم فعالیت خود را بیشتر کرده و در سطح جهانی به رقابت با شرکت‌های بین‌المللی می‌پردازند.

ترابی، محمدامین؛ حامدی، ارکیده؛ جلیلیان، طیبه (1399). بررسی رابطۀ بین حمایت سازمانی ادراک‌شده، معنویت در محیط کار با بهره‌وری کارکنان (موردمطالعه: فرماندهی انتظامی ‌استان همدان)، مطالعات فرهنگی پلیس، شماره 24، ص 1-26.

میکائیلی، علی؛ فرهنگی، علی کبر؛ حسینی دانا، حمید رضا (1399). سبک رهبری مشارکتی و تأثیر آن بر اثربخشی سازمانی در سازمان‌های رسآن‌های با تأکید بر سازمان صداوسیما، رسانه های دیداری و شنیداری، شماره 34، ص 129-166.

Song, X., Yang, S., Huang, Z., & Huang, T. (2019, August). The Application of Artificial Intelligence in Electronic Commerce. In Journal of Physics: Conference Series (Vol. 1302, No. 3, p. 032030). IOP Publishing.

Wang, T., Kang, J. W., & Valentine, V. F. (2020). A holistic analysis of national e-commerce and logistics development. Maritime Economics & Logistics, 1-14.